Mutfak Hijyeni Nedir? Mutfak Hijyeni Kuralları Nelerdir?
Mutfak Hijyeni Nedir? Mutfak Hijyeni Kuralları Nelerdir?
Bu yazımda; mutfak hijyeni nedir, mutfak hijyeni kuralları nelerdir, mutfak hijyeni evde nasıl sağlanır, mutfakta hijyen sağlamak için neler yapılmalı, nelere dikkat edilmeli hakkında bilgi bulunmaktadır.
Mutfak Hijyeni Nedir? Mutfak Hijyeni Kuralları Nelerdir?
Mutfağımızda gıda güvenliğini sağlamak ve hijyenik bir mutfak oluşturmak için şunlara dikkat etmeliyiz;
- Gıda güvenliğini tehdit eden fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik riskleri zamanında tespit etmeli ve bu tehditlerin gıdalara bulaşmasını engellemek için tedbirler almalıyız.
- Gıda güvenliğini tehdit eden fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik risklerin gıdalara bulaşmasını engellemek için almış aldığımız tüm tedbirlere karşılık gıdalarda var olabilecek mikroorganizmaları yok etmek için gereken işlemleri doğru şekilde uygulamalıyız.
- Gıdalarımızı doğru şekilde korumalı ve saklamalıyız.
- Tüm bu işlemleri yaparken mutfağımızın düzenine, temizliğine ve kişisel temizliğimize gereken özeni göstermeliyiz.
Mutfak Hijyeni için Temel Kurallar
- Kişisel hijyen kurallarını unutmamalı ve her an bu kuralları uygulamalıyız,
- Gıdalarımızı iyi ve uygun şekilde pişirmeliyiz,
- Pişirdiğimiz gıdaları hızlıca tüketmeli, tüketemediklerimizi uygun şekilde saklamalıyız,
- Gıdalarımızı iyi ve uygun şekilde, sınıflarına ve özelliklerine göre doğru şekilde saklamalı, saklama şartlarına ve süresine dikkat etmeliyiz,
- Pişirmiş olduğumuz gıdaları en fazla bir kez daha ısıtabileceğimizi unutmamalıyız,
- Çapraz Bulaşmayı engellemeliyiz,
- Mutfağımızı her zaman temiz tutmalıyız,
- Mutfağımıza cam, kapı, havalandırma, lavabo, çöp kutusu vb alanlardan ve yerlerden gelebilecek toz, kirlilik, haşere gibi fiziksel riskler ile mikroorganizma bulaşma ihtimallerine karşı tedbirler almalıyız,
- Çiğ gıdalarımızı (meyve, sebze vb) güzelce ve doğru şekilde güvenli su ile yıkamalıyız,
- Buzdolabımızın iç sıcaklığını bozmadan ve çapraz bulaşmaya neden olmayacak şekilde gıdalarımızı risk gruplarına göre buzdolabımıza yerleştirmeliyiz.
- Dondurulmuş gıdaların çözündürülmesini iyi ve doğru şekilde yapmalıyız,
- Bozulmuş, küflenmiş, son kullanma tarihi geçmiş gıdaları kullanmamalıyız,
Güvenli Gıdalar Hazırlamak İçin Mutfakta Temel Kurallar
1.İşlenmiş ya da kaynağını çok iyi bildiğiniz gıdaları tercih edin
Şehirlerde yaşayan milyonlarca insan ne yazık ki köylerde ya da ilçelerde yaşayan kişiler kadar şanslı değiller. Çünkü şehirlerde satın aldığımız gıdaların kaynağını bilmemiz çok mümkün değildir. Meyve ve sebzelerde olmak üzere tüm gıdaların güvenilir olup olmadığını biliyor olmamız mümkün değildir. Meyve ve sebzelerde genel olarak sağlık riskleri düşük olduğu için bizim için en önemli etken bu ürünlerin doğallığı ve olgunluğudur. Ancak diğer gıda maddeleri için kaynağının ne olduğu ve hangi aşamalardan geçmiş olduğu çok önemlidir. Bu nedenle sağlık riski taşıyan birçok gıda için işlenmiş olanlarının tercih etmemizde fayda vardır. Örneğin sokak sütü pastörize ve UHT süte oranla sağlık açısından daha riskli bir üründür. Ancak kaynağını, üreticisini ve üretim şartlarını bildiğiniz durumlarda sokak sütü almak sakınca oluşturmayabilir.
2.Tüketeceğiniz gıdaları iyi pişirin
Birçok çiğ gıdada özellikle hayvansal kaynaklı gıdalara (et, süt, yumurta vb.) mikroorganizmalar kolayca bulaşabilir ve çoğalabilir. Mikroorganizma bulaşan ve üzerinde mikroorganizma çoğalabilen bu gıdaların ölmesi için evde uygulanabilen tek yol onları pişirmektir (pastörizasyon). İyi bir pişirme işlemi ile gıdalarda bulunan mikroorganizmaların büyük çoğunluğu ölecektir ancak unutmamamız gereken bir husus bulunmakta; pişirdiğimiz gıdaları homojen olarak pişirebilmeliyiz. Örneğin köfte gibi yuvarlak parçaların merkez sıcaklığı en az ısı alan noktalarıdır. Gıdaların orta noktasını yani merkezinin 72 °C ye ulaşması gerekmektedir. Dondurulmuş et, balık, tavuk gibi gıdalar çok iyi çözündürüldükten sonra pişirme işlemi uygulanmalıdır.
3.Pişirilmiş gıdaları vakit geçirilmeden tüketmelisiniz
Pişirilmiş gıdalar eğer oda sıcaklığına kadar soğutulacak ve bir süre bu sıcaklıkta bekletilecek olurlarsa bu gıdaların üzerindeki mikroorganizma sayısı kısa sürede artacaktır. Bu nedenle pişirilen gıdalar oda sıcaklığına gelmeden tüketilmeliler veya buzdolabında muhafaza edilmelidirler.
4.Pişirilmiş gıdaları uygun şekilde saklanmalısınız
Gıdalarınızı önceden hazırlamak istediğinizde ya da pişirmiş olduğunuz yemeklerinizden arta kalanları saklamak istediğinizde bu yemekleri ve gıdaları iki türlü saklama imkanımız bulunmaktadır. İlki yemeklerimizi ya da gıdalarımızı tüketeceğimiz zamana kadar en az 65°C sıcaklıkta muhafaza etmek, diğer saklama yöntemi de soğukta (5°C ve altında) saklamaktır. Yemeklerimizi sürekli olarak 65°C ve üzerinde tutmak ekonomik olarak ve fiziksel şartlar açısından evlerimizde çok mümkün değildir. Bu nedenle yemeklerin ve gıdaların soğukta saklanması önem arz etmektedir. Buzdolabına çok sıcak yemeklerin ve gıdaların konulması buzdolabı sağlığı açısından doğru değildir. Bunun için yemeklerin 35-40°C’ ye kadar soğuttuktan sonra dolaba konulması daha doğrudur. Burada bir diğer önemli hususta buzdolabına aynı anda birden çok sıcak yemeğin ve gıdanın konulmamasıdır. Birden çok sıcak tencere ve kabı buzdolabınıza koyarsanız buzdolabının sıcaklığı birden yükselecek ve diğer gıdalarınızın da bozulmasına neden olacaktır.
5.Pişirilmiş gıdaları uygun şekilde tekrar ısıtmalısınız
Buzdolabında saklama süresince gıdalarımızda, yemeklerimizde üreyen bakterileri öldürebilmek için yemeklerimizin iyi ve uygun şekilde ısıtılması gerekmektedir. Yemeklerimizde, gıdalarımızda bulunan mikroorganizmaların ölmesi için ısıttığımız gıdanın her bir noktasının en az 72°C olması gerekmektedir. Bir başka önemli hususu; yemek ve gıdalarımızı ilk pişirmeden sonra yalnızca bir kez ısıtma işlemi uygulamamamız gerektiğini unutmayınız.
6.Pişirilmiş gıdalar ile çiğ gıdaların birbirine temasını engelleyin
Gıdalarınızı güvenli bir şekilde pişirdikten sonra çiğ gıdalarla temas etmesine engel olamazsanız pişmiş gıdalarınızda mikroorganizma bulaşmasına neden olursunuz. Böylece güvenli olan gıdanız artık güvenli olmayacaktır.
7.Ellerinizi tekrar tekrar yıkayın
Gıdalarınızı, yemeklerinizi hazırlamaya başlamadan önce, farklı gıda gruplarına eliniz ile temas etmişseniz (sebzeler, etler vb), yemek yaparken farklı bir iş yapmışsanız tekrar yemek hazırlamaya başlamadan önce ellerinizi mutlaka sabunlu su ile yıkayın.
8.Mutfağınızda gıdaların temas ettiği tüm yüzeyleri temiz tutun
Mikroorganizmalar gözle görülemeyecek kadar küçük canlılar oldukları için mutfağımızda nerede var olduklarını görebilmemiz mümkün değildir. Bu nedenle gıdalarımızın temas edebileceği tüm yüzeyleri her zaman temiz tutmalıyız.
9.Gıdalarınızı böcek, sinek vb. haşerelerden koruyun
Böcek, sinek gibi haşereler sağlığımız için risk oluşturan mikroorganizmalar taşırlar ve gıdalarımızın üzerinde gezinmeleri durumunda bu mikroorganizmalar gıdalarımıza bulaşarak gıdalarımızın üzerinde çoğalarak hastalıklara neden olabilirler. Bu nedenle böcek, sinek gibi haşerelerin gıdalarımıza ulaşamayacakları şekilde gıdalarımızı korumalı ve saklamalıyız.
10.Gıdaların temizliği için güvenli su kullanın
Sağlığımız için güvenli-güvenilir su içmek ne kadar önemli ise gıdalarımızın güvenli su ile temizlenmesi de o kadar önemlidir. Gıdalarınızı temizlemek için kullandığınız su kaynağının güvenilirliğinden emin değilseniz suyunuzu mutlaka kaynatmalısınız
